Bazı karışımlarda karışımı oluşturan maddeler birbiri içerisinde, karışımın her noktasına eşit olarak homojen bir şekilde dağılmışlardır. Bu tür karışımlara çözelti denir. Çözelti denince aklınıza hemen sıvı bir ortam gelmesin, alaşımlar, gaz karışımları da (Örneğin hava) birer çözeltidir.
Genellikle bir çözeltide mol miktarı fazla olan bileşene çözücü, diğer bileşene ise çözünen denir. Genellikle polar maddeler polar maddelerde, apolar maddeler apolar maddelerde çözünür. Çözünen iyonların su molekülleri ile çevrilmesine Hidratlaşma (Hidratasyon) denir. Eğer su yerine başka bir çözücü kullanılmışsa bu olaya da Solvatasyon denir.
Bir çözeltide, çözücü ve çözünen tanecikler arasında etkileşim kuvvetleri ortaya çıkar. Bunun sonucunda da enerji değişimi olur. Maddelerin türlerine göre çözünme ısısı endotermik veya ekzotermik olabilir. Gazların sıvılardaki çözünmeleri daima ekzotermiktir. 100 gram çözeltideki çözünen maddenin gram cinsinden değerine kütlece yüzde derişim denir. 100 gram su içinde 25 gram NaCl çözersek, çözeltinin derişimi %25 değil, %20 ̓dir. Tanıma göre basit orantılarla soruyu çözelim;
125 g çözeltide 25 g NaCl varsa
100 g çözeltide x g NaCl vardır.
Orantıdan x ̓in %20 olduğu bulunur.
Bazen kütlece yüzde derişim yerine, sıvı-sıvı çözeltilerde hacimce yüzde belirtilir.
Örneğin; 80 derece kolonya demek 80 ml. alkol, 20 ml. su demektir. Sıvı-sıvı çözeltilerinde mol sayısı (Kütlece yüzdesi değil) fazla olan sıvı çözücü, diğeri çözünendir.
Bir madde bir çözücüde moleküllerine (iyonlarına değil) ayrışarak çözünüyorsa, bu çözelti elektriği iletmez. Şekerli su, alkollü su bu tür çözeltilere örnektir. (Burada söz konusu olan su arı sudur. Yoksa çeşme suyu, kaynak suları içinde çözünmüş mineraller olduğundan elektriği iletirler.) Bir madde suda iyonlarına ayrılarak çözünüyorsa bu tür çözeltilere Elektolit denir. Elektrolitler elektriği iletirler.
3 comments